Yüksek tansiyon artık çok daha fazla görülen bir hastalık. Elimdeki veriler her üç kişiden birinde yüksek tansiyon hastalığı olduğunu gösteriyor.

Ayrıca günlük hayatta görüyorum ki yüksek tansiyon problemi hafife alınıyor. Bu durum o kadar kötü ki yüksek tansiyon hastalarının sadece %40’ı hasta olduğunun farkında.

Çünkü yüksek tansiyonun belirtileri çoğu zaman belirsiz değişikliklerden ibaret ve bu yüksek tansiyon hastalığını daha da sinsi hale getiriyor.

Madem bu kadar fazla insanın doğru bilgilere ve yardıma ihtiyacı var; sizin için en doğru bilgileri tek bir yazıda topladım.

Bu yazıda yüksek tansiyon nedir? sorusundan, yüksek tansiyon belirtilerine, yüksek tansiyon nedenlerinden, yüksek tansiyona ne iyi gelir? sorusuna kadar birçok konuya değindim, soruları cevapladım.

Hazırsanız başlıyoruz!

Yüksek tansiyon nedir?

Önce tanım ile başlayacağım. Yüksek tansiyon, kan basıncınızın sürekli olarak normalden yüksek seyretmesi ile devam eden bir hastalık.

Yüksek tansiyonun tanımı kadar teşhisi de kolay. Yapmanız gereken şey, bir hafta boyunca günde iki kere tansiyonunuzu ölçtürmek ve kaydetmek.

Ölçümü evde otomatik makineler ile yapmamalısınız. Çünkü otomatik tansiyon ölçüm makineleri çoğu zaman net sonuç vermez. Dolayısıyla tansiyon problemini bu tip zayıf bir halkaya bağlayamazsınız.Tercihim tansiyonunuzu hastanede veya deneyimli eczanelerde ölçtürmeniz.

Bir hafta boyunca ölçtürdüğünüz tansiyonunuz için aşağıdaki tabloyu inceleyin (JNC VII tablosu*).

Durum Büyük tansiyon (sistolik) Küçük tansiyon (diastolik)
Normal 120 mmHg'den az 80 mmHg'den az
Prehipertansiyon* 120 ile 139 mmHg arasında 80 ile 89 mmHg arasında
Evre 1 Hipertansiyon 140 ile 159 mmHg arasında 90 ile 99 mmHg arasında
Evre 2 Hipertansiyon 160 mmHg'den fazla 100 mmHg'den fazla

Ölçtürdüğünüz tansiyon değerleri,

  • Evre 1 ve 2 hipertansiyon grubunda ise muhtemelen yüksek tansiyon hastasısınız.
  • Eğer prehipertansiyon grubunda ise çok ciddi bir şekilde hipertansiyon hastası olmaya adaysınız demektir.

ve her iki durum için ise hekiminize danışmanız gerekiyor. Eğer tansiyon değerleriniz normal aralıkta ise endişlenecek bir durum yok demektir.

Yüksek tansiyon belirtileri

Tansiyon çok sinsi bir hastalık. Çünkü belirtileri oldukça sık görülen ve normal karşılanan durumlar ile karışabilir. Günlük hayatta sık karşılaşılabilen yüksek tansiyon belirtileri,

  • Baş ağrısı (zonklama şeklinde),
  • Sersemlik (ani başlayan),
  • Baş dönmesi (baş ağrısı ile beraber),
  • Göğüs ağrısı ve sıkışma (özellikle hareketle belirginleşen),
  • Bulantı (ani başlayan, yemekle ilişkisi olmayan),

olarak sıralanabilir.

Burada bilmenizi istediğim en önemli şey belirtilerin çok silik bir şekilde, sürekli yaşanması. Dolayısıyla hastalar tarafından ciddiye alınmamaları.

Dolayısıyla eğer risk altındaysanız her bulguya değer vermelisiniz.

Yüksek tansiyon nedenleri ve risk faktörleri

Yüksek tansiyon ile ilgili nedenleri ve risk faktörlerini bilmek onu önlemek için oldukça önemli. Öncelikle yüksek tansiyon hastalığının ikiye ayrıldığını belirtmek istiyorum.

İlk grup primer hipertansiyon olarak adlandırılır ve yüksek tansiyon vakalarının %90-95’ini kapsar. Bu gruptaki hastaların net olarak neden tansiyon hastalığına yakalandığı bilinmemektedir.

Genel olarak bu gruptaki hastalar yüksek tansiyona belirli risk faktörleri sebebiyle yakalandığını düşünüyoruz. Bunlar,

  • Yaş,
  • Genetik,
  • Yüksek kilo,
  • Hareketsiz yaşam tarzı,
  • Alkol ve sigara alışkanlığı,
  • Ek hastalıklar,
  • Kötü beslenme tarzı,

olarak sıralanabilir.

İkinci grup ise sekonder hipertansiyon olarak adlandırılır ve net bir sebebe bağlı olarak ortaya çıkar. En sık görülen sebep böbrek hastalığıdır ve tüm hipertansiyon hastalarından %5-10’unu kapsar.

Yani yüksek tansiyon hastalarının neredeyse %95’i genellikle önlenebilir sebeplere bağlı ortaya çıkar. Dolayısıyla yüksek tansiyondan korunmaya çalışmak tedaviden çok daha etkili bir yöntem.

Yüksek tansiyona ne iyi gelir?

Yüksek tansiyon hastalığının tedavisi için verilen ilaçlara bu yazıda yer vermeyeceğim. Buradan sonra vereceğim tüm öneriler tedaviye ek olarak uygulayabileceğiniz yöntemleri içermekte.

Ayrıca aşağıda sıralayacağım önerilerin tamamı yüksek tansiyon hastalığından korunmak isteyen kişiler için de geçerli.

Dolayısıyla eğer yüksek kilo, genetik tansiyon hastalığı hikayesi, kötü beslenme gibi risk faktörlerine sahipseniz önerilerimi mutlaka takip edin.

Yüksek tansiyon için diyet

Öncelikle beslenme temposuyla başlamak istiyorum. Çünkü doğru beslenmek yüksek tansiyonun azaltılmasında ciddi rol oynar.

Ayrıca önerilerimi sadece yüksek tansiyon hastalığına sahip olan kişiler değil, yüksek tansiyon hastalığı riskine sahip kişiler de uygulamalı.

Taze sebze tüketimi: Tansiyon hastaları için taze beslenmek oldukça önemli. Çünkü zengin mineral, vitamin, antioksidan ve lif içeriği ile sebzeler damar sağlığınızı korumak için önemli. Tabi ki sebzelerin çiğ tüketilebilecek olanlarını (marul, lahana, salatalık, ıspanak) mutlaka pişirmeden tüketmelisiniz.

Ayrıca potasyum açısından zengin sebzelerin tüketimi kan hacminizi direkt olarak arttıran sodyum miktarını düzenler. Yani düzenli potasyum alımı kan hacminin doğru aralıkta olmasını ve tansiyonunuzun doğru düzeyde kalmasını sağlar.

Potasyum böbreklerden atılır. Dolayısıyla eğer böbrek hastalığınız varsa potasyum açısından zengin besinleri tüketmek size zarar verebilir.

Böbrek hastalığına sahip bireylere potasyum açısından zengin besinlerin tüketimini önermiyorum.

Sağlıklı yağ ve protein alımı: Yeterli protein alımı günlük aktivitenizi korumak için oldukça değerlidir. Ayrıca sağlıklı yağları (tansiyon hastaları için doymamış yağları tavsiye ediyorum) tüketmek damar sağlığını korumak için önemlidir.

Özellikle omega-3 yağları açısından zengin taze ve doğadan tutulmuş balıklar hem protein hem de sağlıklı yağ gereksiniminizi karşılamak için tercih edilebilir.

Tuz ve işlenmiş karbonhidratlardan uzak durmak: Tuz tüketimi fazladan sodyum alımı demek. Sodyum ise kan hacminizi arttırır ve bu durum damarlarınızda daha fazla basınç oluşmasına neden olur.

Önerim günlük 2.000 ile 1.500 mg arası sodyum almanız. Bu miktar yarım çay kaşığından biraz daha fazla tuza denk geliyor.

Özellikle kadın hastaların tuz tüketimini kısıtlarken iyot alımını doğru miktarda yapabilmek için iyotlu tuz kullanmaları gerekmekte.

Ayrıca işlenmiş karbonhidratlar da içerdiği damar sağlığınızı bozacak elemanlar ile tansiyon hastalığına zemin hazırlar. Dolayısıyla işlenmiş karbonhidrat kaynaklarından kesinlikle kaçınmalısınız.

Ayrıca tansiyon hastalarının kaçınması gereken diğer besinler ise şöyle:

  • Kahve. Çünkü kahve tüketimi küçük miktarda tansiyon yükselişine neden olur.
  • Konserve besinler. Çünkü konserve besinler çok fazla tuz içerir ve fazlaca işlenmiştir.
  • Alkol. Az miktarda alkol sıvı atılımı yaparak tansiyonunuzu düşürse bile sürekli ve aşırı alkol alımı tansiyonunuzu yükseltir.
  • Turşu ve donmuş besinler. Sodyum açısından zengin olan bu besinler tansiyon hastalarına zarar verebilir.
  • Diğer hazır besinler. Birçok hazır besin lezzetlendirilmek için özel tuzlar ile işleme tabi tutulur. Bu sebeple marketten aldığınız bir besin eğer çok “lezzetli” ise muhtemelen tansiyonunuzu yükseltecek zararlı tuzlar içeriyordur.

Yüksek tansiyon için yaşam tarzı

Nasıl yaşadığınız da ne yediğiniz kadar önemli. Özellikle de tansiyon hastasıysanız.

Aşağıdaki yaşam tarzı önerilerimi dikkate almanız yüksek tansiyonu düşürmeniz için oldukça değerli.

Stresten uzak durun, iyi uyuyun. Stres ve kötü uyku düzeni bedeninizdeki kortizol düzeyini yükseltir. Kortizol daha fazla inflamasyon ve su tutulumuna sebep olur.

Her iki durum da tansiyon yükselişine sebep olacaktır.

Hareketli olun. Egzersiz sırasında tansiyonunuz yükselir. Bu gayet doğal bir durum olmakla beraber aşırıya kaçmadığı müddetçe ciddi bir problem oluşturmaz.

Ayrıca egzersiz sırasında damarlarınızın genişlemesi ve salınan değerli diğer hormonlar gün içindeki ortalama tansiyonunuzu düşürür. Yani eğer yüksek tansiyondan kurtulmak istiyorsanız mutlaka egzersiz yapmalısınız.

Tavsiyem haftada minimum üç gün, günde en az 30 dakika yürüyüş. Tabi ki hekiminizle görüşerek diğer egzersiz tiplerini de uygulayabilirsiniz.

Çıplak ayakla toprağa basmak. Özellikle şehir hayatına alışmış ve hareketsiz bireylerde sürekli kullandığım ve gerçekten ciddi şekilde etkisini gördüğüm bir yöntem.

Haftada 2 gün çıplak ayak kısa yürüyüşler gayet yeterli olacaktır.

Yüksek tansiyon için supplement

Klinikte yüksek tansiyondan muzdarip hastalarıma önerdiğim birkaç supplement var. Bu supplementler tansiyon kontrolünde ve yüksek tansiyonun verdiği zararları azaltmakta oldukça etkili.

Ama bahsi geçen tüm supplementleri hekim kontrolünde kullanmanız gerektiğini unutmamalısınız.

Bunlar,

  • Koenzim q10: Özellikle statin grubu bir kolesterol ilacı kullanıyorsanız muhtemelen kalp damar sağlığınızı korumak için yeterli hücre içi antioksidan düzeylerine sahip değilsiniz. Dolayısıyla ilk tavsiyem koenzim q10 olacak.
  • Magnezyum: Damarlarınız kasılıp, gevşeme özelliğine sahiptir. Bu sebeple onları rahatlatmak ve gevşetmek tansiyonun düşmesi demek. Magnezyum da kan damarlarınızın gevşemesine yardım edebilir.

olarak sıralanabilir. Ayrıca yeterli kadar balık tüketemiyorsanız (haftada 2 gün) supplement düzenine balık yağı eklemek mantıklı olacaktır.

Yüksek tansiyonu düşüren besinler

Birçok takipçim tansiyonunu direkt olarak düşürmek için besin tavsiyesinde bulunmamı istemişti. Bu sebeple genel öneriler ile beraber tansiyonu düşüren besinlerden de bahsetmek istiyorum.

Tansiyonu düşüren besinler şöyle:

Kırmızı pancar. Kan damarlarını genişleten ve ciddi miktarda tansiyon düşüren nitrik oksitten zengin kırmızı pancar tansiyonu düşürmek için kullanılabilir. Ama lütfen kırmızı pancarı hafife almayın ve tansiyonunuz düzensiz ise tüketmeyin.

Sarımsak. Kırmızı pancar gibi kandaki nitrik oksit seviyesini yükselterek tansiyonu düşüren sarımsak yüksek tansiyon için kullanılabilir (1).

Antep fıstığı. Yapılan araştırmalar garip bir şekilde antep fıstığı tüketmenin tansiyonu düşürdüğünü gösteriyor. Günde 10-15 adet tüketim yeterli (2).

Nar. Kısa süreli tansiyon yüksekliğini düşürmek için nar ve evde hazırlanmış (taze sıkım) nar suyu kullanılabilir (3).

Bal. İçerdiği antioksidan ve organik enzimler ile beraber bal tüketimi tansiyonunuzu düşürmeye yardım eder.

Bu besinler ile birlikte etkisi tartışmalı olan, dolayısıyla çok tercih etmediğim diğer tansiyon düşüren besinler,

  • Kakao,
  • Taze ve doğru sıkılmış sebze suları,
  • Yaban mersini,
  • Karpuz,

olarak sıralanabilir.

Yüksek tansiyona ne iyi gelir?: Özet

Tansiyon hastalığı artık çok daha fazla rastladığımız, sinsi ve birçok soruna alt yapı hazırlayan bir durum. Dolayısıyla tansiyon nedenlerini bilmeli ve risk altındaysanız önleminizi almalısınız.

Ayrıca çok sık gözden kaçan yüksek tansiyon belirtilerini göz ardı etmemeli ve doğru gitmeyen bir şey hissettiğinizde tansiyonunuzu kontrol edip hekiminize başvurmalısınız.

Eğer tansiyon hastasıysanız, bahsettiğim önerileri uygulamalı ve ilaçlarınızı düzgün bir şekilde kullanmalısınız.

Peki sizin yüksek tansiyon ile ilgili düşündükleriniz neler? Benimle paylaşmayı unutmayın.